Sunday, October 30, 2011

'Killertyfoon' Roke zaait vernieling, maar spaart Fukushima - Extreem Weer - De Morgen

'Killertyfoon' Roke zaait vernieling, maar spaart Fukushima

21/09/11, 17u53

5 doden, vrees voor radioactieve overstroming

DM UPDATE De tyfoon Roke heeft een spoor van vernieling getrokken door Japan. Ook de hoofdstad Tokio kreeg de volle laag. Bij de doortocht, die gepaard ging met windstoten tot meer dan 220 kilometer per uur en stortbuien, vielen al minstens vijf doden. Twee mensen worden vermist. De slachtoffers vielen in het centrum en het westen van het land. Een kind dat terugkeerde van school, is vermist. De regen viel met bakken uit de lucht: tot 40 cm neerslag in enkele uren tijd. Honderdduizenden huizen en ook heel wat bedrijven en fabrieken kwamen zonder stroom te zitten. Ook het (lucht)verkeer geraakte grondig verstoord. Enkele megagolven teisterden de Japanse kust. Later op de dag zette de 'killertyfoon' koers richting het noordoosten van Japan, waar in het voorjaar een aardbeving en tsunami een nooit geziene verwoesting aanrichtte. Ook de gehavende kerncentrale van Fukushima werd bedreigd door Roke.

De autoriteiten waarschuwden de voorbije twee dagen de bevolking meermaals voor de tyfoon die de dichtstbevolkte gebieden van Japan - de centrale agglomeratie van Nagoya, de provincie Shizuoka en de hoofdstad Tokio - vandaag zou kunnen treffen. Tokio kreeg de volle laag. Er sneuvelde onder meer een grote boom.

Waterpeil
De grootste angst van de autoriteiten betrof de kerncentrale van Fukushima, die ook geteisterd werd door de killertyfoon. De nucleaire site heeft grote hoeveelheden water in de reactors gegoten na de meltdowns om de reactors te koelen. In het geval van een overstroming zou radioactief water in zee kunnen stromen. Uiteindelijk bleef de kerncentrale gespaard van verder onheil. De bergingswerken na de aardbeving en tsunami van 11 maart zijn nog altijd aan de gang in rond Fukushima. De kerncentrale werd tijdens de storm in de gaten gehouden met de hulp van camera's.

Overstromingen
Intussen waren er al overstromingen in de prefectuur Aichi, het industriële hart van het centrum van Japan, waar de autoriteiten de meer dan een miljoen inwoners de raad gaven hun huis te verlaten. De tyfoon dwong de autobouwer Toyota de productie in elf van de vijftien Japanse fabrieken stil te leggen. Ook Nissan Motor en Mitsubishi Heavy Industries werd getroffen door de 'power cut'. Ook het verkeer raakte grondig in de war. Verschillende autowegen zijn gesloten en meer dan 450 vluchten werden al geschrapt.

Risico op grondverschuivingen
Roke zou opnieuw tot grondverschuivingen kunnen leiden in de prefectuur Wakayama, in het centrum-westen van het land, die begin september al getroffen werd door de tyfoon Talas. Toen kwamen bijna honderd mensen om. (afp/eb/kh)

Vroege sneeuwstorm teistert VS: tientallen cm sneeuw - Extreem Weer - De Morgen

Vroege sneeuwstorm teistert VS: tientallen cm sneeuw

30/10/11, 08u45

Miljoenen zonder stroom, meer sneeuw op komst

Een ongewoon vroege sneeuwstorm heeft in het noordoosten van de Verenigde Staten honderdduizenden mensen zonder stroom gezet. Volgens CBS TV werden meer dan een half miljoen gezinnen getroffen door het uitvallen van de elektriciteit.

Het wordt een Halloween in de sneeuw voor veel Amerikanen. © afp
De voorbije 125 jaar kreeg New York nauwelijks met sneeuw te maken in oktober.© afp

Sneeuw met Halloween, het is eens wat anders. In het noordoosten van de VS sloeg de winter verrassend vroeg toe. Een wit laagje bedekte de bomen die al hun bladeren nog lang niet verloren waren. De chaos was al meteen groot. Twee miljoen huizen en handelszaken kwamen zonder stroom te zitten. De sneeuwstorm eiste minstens drie doden.

Ook sneeuw voor NY
Een waarschuwing voor sneeuwstormen is van kracht in twaalf staten. Volgens de nationale weerdienst zal vandaag een breed sneeuwfront over het noordoosten van de VS trekken. De eerste sneeuw van gisteren legde New York al onder een wit laagje van drie centimeter. Het was van 1869 geleden dat er in de maand oktober zo'n dikke sneeuwlaag in de stad lag. De betogers van Occupy Wall Street werden verrast toen sneeuw en regenwater hun tenten binnendrongen.

30 centimeter
Maar de meeste sneeuw viel in de staten rond New York. In Allentown (Pennsylvania) en Worcester (Massachusetts) ligt al meer dan 30 centimeter sneeuw. Het vliegverkeer ondervond in de getroffen staten ook heel wat hinder van het slechte weer. In Vermont, waar het de voorbije nacht het hardst kon sneeuwen, hebben twee skiresorts de deuren dit weekend al geopend.

En de meeste sneeuw moet vandaag misschien nog komen. Er wordt veel sneeuw met hevige winden voorspeld. Veel 'trick-or-treaters' zullen zich deze Halloween dus heel warm moet kleden. (gb)

De betogers van Occupy Wall Street kregen sneeuw en regenwater in hun tenten. © ap
De bomen hebben hun zomers kleedje nog niet afgeworpen. © reuters
© reuters
Veel sportwedstrijden gingen toch door in de sneeuw. © ap

Sunday, October 23, 2011

Bangkok nog zeker vier tot zes weken onder water - Overstromingen - De Morgen

Bangkok nog zeker vier tot zes weken onder water

22/10/11, 11u37

Thailand kampt nog minstens een maand met overstromingen. Het water in hoofdstad Bangkok, waar 12 miljoen mensen wonen, zal wellicht stijgen tot een meter, waarschuwde premier Yingluck Shinawatra. De overheid laat veel water uit het noorden gefaseerd door kanalen in hoofdstad Bangkok stromen. "Er komt veel water uit het noorden. We kunnen het niet tegenhouden, maar alleen vertragen", zei de premier.

Drie maanden van zware regenval hebben al minstens 356 levens gekost in het Aziatische land. Ongeveer 113.000 mensen hebben hun toevlucht gezocht in schuilplaatsen. De overheid heeft de distributie van levensmiddelen overgenomen om te zorgen dat ze voor iedereen beschikbaar zijn.

In Bangkok wonen 12 miljoen mensen. Veel bewoners hebben voedsel en flesjes water gehamsterd. Autobezitters hebben hun wagen geparkeerd langs hogere wegen. Tienduizenden militairen en politieagenten zijn opgeroepen om de orde te handhaven. (mvl)

Lees alle artikels uit De Morgen over de overstromingen in Thailand, klik hier.

Nieuwe verrassing: planeet met twee zonnen ontdekt - Wetenschap - De Morgen

Nieuwe verrassing: planeet met twee zonnen ontdekt

15/09/11, 20u48

Ons zonnestelsel blijkt maar één van talrijke varianten in de kosmos te zijn, want astronomen hebben nu voor het eerst in de geschiedenis van de astronomie een planeet met twee zonnen ontdekt, zo staat in het laatste nummer van het wetenschappelijke vakblad Science.

Een groep astronomen rond onder andere Laurance Doyle van het SETI-instituut meldde met de Kepler-satelliet van de NASA op exoplaneet Kepler-16b te zijn gestoten. Meteen is onmiskenbaar voor het eerst een planeet buiten ons zonnestelsel gezien die rond twee sterren draait, benadrukt co-auteur Josh Carter van het Harvard Smithsonian Center for Astrophysics in een mededeling.

Kepler-16b omcirkelt op ongeveer 200 lichtjaar van ons twee dwergsterren. De ene heeft een vijfde van de massa van onze Zon, de andere twee derde. De twee sterren bevinden zich op ongeveer 35 miljoen km van elkaar en wentelen in 41 dagen rond elkaar. De planeet heeft 229 dagen nodig voor een omloop op 105 miljoen km afstand. Dit lijkt op de baan van Venus in ons stelsel.

Kepler-16b is niet zoals de fictieve woestijnplaneet Tatooine met haar twee zonnen in 'Star Wars'. Het ding is vanwege de geringere massa van de twee sterren een koude gasreus van het type Saturnus. Het is er wellicht min 75 tot min 100 graden koud. Te koud voor leven dus, besluiten de astronomen. Haar massa is een derde van Jupiter.

De planeet liet zich verschalken doordat het licht van de dubbelsterren afzwakte toen zij ervoor schoof. (belga/adb)

Zeldzame gele reuzenster ontdekt - Wetenschap - De Morgen

Zeldzame gele reuzenster ontdekt

28/09/11, 22u59

(illustratie) © epa

Astronomen van de K.U.Leuven zijn erin geslaagd om een zeldzame gele hyperreuzenster te identificeren die de naam Fried Egg Nebula meekreeg, omwille van de twee ringen die zich rond de gele ster bevinden. Dergelijke monstersterren worden maar zelden gevonden omdat ze in een extreem volatiele fase van hun evolutie zitten en hoogstens een paar duizenden jaren bestaan.

De Fried Egg Nebula is een zeer heldere ster. Ze schijnt zo'n 500.000 maal feller dan onze zon. De grootte van de ster tart de verbeelding. Mocht ze in het midden van ons zonnestelsel staan, zouden alle planeten tot en met Neptunus in de ster vallen. De twee ringen rond de ster bestaan uit stof en gas dat de ster op verschillende momenten heeft uitgestoten. De ringen worden groter en bewegen van de kern.

Als massieve sterren sterven kunnen ze verschillende fases doorlopen. Eerst worden ze een rode, koele superreus. Daarna kunnen ze op korte tijd weer warm worden en enorm opzwellen, dan spreken we van een gele hyperreus die materiaal uitstoot. In een laatste fase kunnen ze een Wolf-Rayet-ster worden, een blauwwitte ster die enkel nog uit een kern bestaat. Afhankelijk van de massa die verloren ging, kan de ster haar leven in elk van de drie fasen eindigen met een supernova.

"De Fried Egg Nebula zal één van de volgende supernova explosies in onze melkweg zijn", aldus de Leuvense onderzoekers. (belga/adb)

Mogelijk meer planeten met oceanen - Wetenschap - De Morgen

Mogelijk meer planeten met oceanen

20/10/11, 20u58

Voor zover bekend is de aarde de enige planeet waar water voorkomt. Maar planeten met oceanen zouden wel eens op veel meer plaatsen in het heelal kunnen voorkomen. Sterrenkundigen hebben voor het eerst koude waterdamp gevonden in een planeetvormende schijf rond een jonge ster. "Onze waarneming wijst erop dat er voldoende water is in de schijf om duizenden oceanen te vullen", aldus de Nederlandse astronoom Michiel Hogerheijde. Zijn bevindingen verschijnen morgen in het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift Science.

In de schijf rond TW Hydrae, een ster op een afstand van 175 lichtjaar van ons zonnestelsel, bevinden zich kleine ijzige stofdeeltjes. De wetenschappers verwachten dat die in de komende paar miljoen jaar samenklonteren en op die manier planeten, planetoïden en kometen vormen. Als die kometen dan weer inslaan op droge planeten, kunnen ze hun watervoorraad afleveren en deze planeten zo voorzien van oceanen.

De auteurs denken dat eenzelfde situatie zich heeft voorgedaan tijdens de vorming van ons eigen zonnestelsel, 4,6 miljard jaar geleden. Deze nieuwe bevindingen kunnen als inspiratie dienen om op zoek te gaan naar andere aard-achtige planeten, waar ook leven mogelijk zou kunnen zijn.

De waarnemingen zijn gedaan met de Herschel, een telescoop die gelanceerd is in 2009 en die onder meer is ontworpen is om water te vinden. (belga/adb)

Sunday, October 16, 2011

De Standaard - Europa kan ruimte-aandrijving leveren

Europa kan ruimte-aandrijving leveren

vrijdag 14 oktober 2011, 03u00
Auteur:(sts)

Europa wil meewerken aan de Amerikaanse plannen voor expedities naar planetoïden en verder weg.

Nu de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie Nasa volop werkt aan een nieuwe reeks raketten en bemande ruimtecapsules, wil Europa graag een steentje bijdragen aan de bouw van de nieuwe ruimtetuigen – om in ruil ook Europese astronauten te kunnen meesturen op de expedities die de Nasa wil ondernemen in het zonnestelsel.

Voor expedities rondom de maan en naar planetoïden zouden de astronauten plaatsnemen in de Orion/MPCV-capsule, die in de ruimte gebracht moet worden door een zware draagraket waarvan onlangs de eerste schetsen zijn gepresenteerd(DS 15/9). Maar zodra de capsule in de ruimte is, heeft de Orion/MPCV nog een aandrijfeenheid nodig met motoren en brandstofvoorraad.

Die module zou Europa kunnen leveren. Dat meldt de BBC. Het zou een gewijzigde versie zijn van het ATV (Automated Transfer Vehicle), een Europese onbemande ruimtevrachtboot die gebruikt wordt om het internationale ruimtestation te bevoorraden.

Het plan moet nog goedgekeurd worden door de Europese ministers, én door de Nasa.

Wednesday, October 12, 2011

De Standaard - Makke zon, koude winter

Makke zon, koude winter

Zonneactiviteit heeft invloed op klimaat

maandag 10 oktober 2011, 03u00
Auteur:(hvde)

BRUSSEL - Periodes waarin onze zon zich kalm houdt, vallen niet toevallig samen met bar koude winters in het noorden van Europa en in de VS.

Uitzonderlijk kalm hield onze zon zich de voorbije jaren, maar de jongste maanden schijnt ze zich weer op gang te trekken. Uit beelden zoals die hiernaast leidt de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie af dat er weer vaker zonnevlammen op de zon voorkomen. Een toename in de frequentie van dergelijke zonne-oprispingen kan de opmaat zijn tot een nieuw zonnemaximum, vermoedt de Nasa – een periode waarin de zon weer feller dan de voorbije jaren gaat schijnen.

Als dat klopt, zullen de komende winters misschien niet meer zo streng zijn als diegene die we de voorbije jaren voor de kiezen hebben gekregen, schrijven Britse meteorologen vandaag in Nature Geoscience. Want de afname van ultraviolette zonnestraling tijdens de voorbije jaren stuwde het klimaat volgens hen in de richting van koudere winters, althans in Noord- Europa en de VS. In Canada en Zuid-Europa leidde het fenomeen juist tot mildere winters, rekenen ze voor in het blad.

Volgens het computermodel dat Sarah Ineson en haar collega's van het Met Office opstelden, is de hoeveelheid uv-straling die de zon uitstuurt daarom bruikbaar om voorspellingen over komende winters mee te doen. De koude winters die we van 2009 tot 2011 aan beide kanten van de Atlantische Oceaan hadden, kwamen immers alvast overeen met een dip in de uv-activiteit van de zon. Nu die weer aantrekt, zouden ook de winters weer warmer worden.

De activiteit van de zon, dat wil zeggen het optreden van zonnevlammen, zonnevlekken en andere verstoringen aan haar oppervlak, gaat doorgaans op en neer in een cyclus die elf jaar duurt. Tot dusver was een verband tussen de zonneactiviteit en de temperatuur op de begane grond nooit echt hard gemaakt – al zijn er mensen die denken dat de stagnerende klimaatopwarming van de voorbije jaren verband houdt met de achterblijvende zonneactiviteit in dezelfde periode.

Zonnevlammen, zoals dit jaar waargenomen door een Amerikaanse ruimtesonde. De zon komt weer op gang, blijkt uit de opnames, na een periode van ongewone kalmte.

Thursday, October 6, 2011

Kleine kometen brachten water naar de Aarde - Wetenschap - De Morgen

Kleine kometen brachten water naar de Aarde

06/10/11, 09u12

De Europese ruimtetelescoop Herschel heeft voor het eerst water gevonden in een komeet dat dezelfde chemische samenstelling heeft als het water op onze planeet, meldt het Europese Ruimtevaartbureau ESA.

Wetenschappers van het Max-Planck Instituut voor Onderzoek van het Zonnestelsel loerden met de Nederlandse HIFI-camera naar komeet Hartley-2 die in november vorig jaar in de buurt van de Aarde kwam.

Het ijs op de 'staartster' bleek vrijwel dezelfde scheikundige samenstelling te hebben als het water in de oceanen op aarde. Met name ging het om de verhouding tussen moleculen waterstof en deuterium, de zwaardere vorm van waterstof.

Vingerafdruk
De nooit eerder waargenomen gelijke 'vingerafdruk' kan erop wijzen dat het komeetijs en het aardse water dezelfde oorsprong hebben. Dat kan de ijzige Kuipergordel zijn, waar Hartley-2 is ontstaan en die een grote verzameling komeetachtige brokstukken voorbij de dwergplaneet Pluto is.

Wetenschappers vragen zich al tijden af waar het water op Aarde vandaan komt. Dat was er namelijk nog niet toen het zonnestelsel ontstond want het was toen te heet in ons gebied. Pas ongeveer 3,9 miljard jaar geleden veranderde dat en kwam het eerste water naar onze planeet.

Tot nu toe dachten wetenschappers dat dit met asteroïden gebeurde, hooguit 10 procent door kometen. Maar nu blijkt dat het aandeel van kometen aanzienlijk groter te zijn geweest en dat ons water ooit heeft bestaan uit door de ruimte reizende gigantische ijsbergen. Kometen bestaan voor ongeveer 90 procent uit bevroren water. Vermoedelijk is het water via talrijke kleine kometen op Aarde terechtgekomen. (belga/vsv)

Venus heeft ozonlaag - Wetenschap - De Morgen

Venus heeft ozonlaag

06/10/11, 15u57

De Europese sonde Venus Express heeft ontdekt dat ook de planeet Venus een ozonlaag heeft, meldt het Europese Ruimtevaartbureau ESA. De vondst is co-Belgisch.

Het Spicav-instrument, een afgeleide van de spectrometer van het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie waarmee Dirk Frimout in 1992 heeft gevlogen, loerde naar het licht van sterren aan de rand van de hete planeet, en analyseerde daarbij de karakteristieke vingerafdrukken van gassen in de atmosfeer van Venus bij de absorptie van licht in meerdere golflengtes.

Er werd ozon (bestaande uit drie moleculen zuurstof) gevonden omdat dit wat ultraviolet licht van de sterren absorbeerde, zegt ESA.

De vondst is belangrijk voor een dieper inzicht in de atmosfeer van Venus. Vergelijking met de ozonlaag boven onze planeet, boven Mars en Venus kan ook astronomen helpen hun zoektocht naar leven op andere planeten te verfijnen, zegt ESA. (belga/sam)

Tuesday, October 4, 2011

Actieve boog protuberans - Waarnemingen blog – Cosmodrome

Aan de zuidoostelijke rand was een actieve boogprotuberans zichtbaar waarin zeer snelle variaties zichtbaar waren. Een opsteker voor de bezoekende scholen aan de Cosmodrome die naast de zon in wit licht ook eens konden kijken door een H-alfa telescoop.

De Standaard - Wie gaat er mee naar Proxima Centauri?

Wie gaat er mee naar Proxima Centauri?

Tussen droom en daad: reizen naar een andere ster

vrijdag 30 september 2011, 03u00
Auteur:Bruno van Wayenburg

BRUSSEL - Goed veertig jaar duurt het om naar de dichtstbijzijnde ster te reizen. Ten snelste. In theorie. Ruimtevaartfans dromen in California een week lang van interstellair verkeer.

Van onze medewerker

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie Nasa heeft net haar plannen gepresenteerd voor de grootste bemande raket in de geschiedenis, bedoeld om ooit naar Mars te reizen. Maar dat is nog klein bier voor de paar honderd ruimtevaartenthousiastelingen die vandaag in Orlando, Floridaverzamelen blazen. Ze bespreken met elkaar de ultieme ruimtevaartonderneming: een reis naar een naburige ster.

Het 100 Year Starship Symposium in Orlando wordt georganiseerd door defensie-onderzoeksfinancier Darpa (onder andere uitvinder van het internet). Tientallen sprekers, van gerenommeerde onderzoekers van de Nasa tot sciencefictionschrijvers, praten er over de technologische, praktische, financiële en ook filosofische problemen van het interstellaire verkeer. Het is van de categorie 'to boldly think what no man has thought before' en iedereen weet dat het niet kan, maar laat je daar nou eens níet door afleiden: kijk nou eens wat er wél kan - dat zal zo'n beetje de toon zijn op de bijeenkomst.

Het beste onderzoeksvoorstel krijgt van Darpa een onderzoekssubsidie toegekend van een half miljoen dollar.

Want één probleem overheerst natuurlijk: de afstanden zijn astronomisch. Zelfs onze naaste buur in het heelal, de ster Proxima Centauri (alleen zichtbaar vanop het zuidelijk halfrond), ligt op 39 biljoen kilometer (een biljoen is duizendmaal miljard) van ons. Dat is 264.000 keer de afstand tussen de aarde en de zon, en de afstand die licht in 4,2 jaar aflegt. Zelfs de allersnelste aardse sonde met conventionele raketaandrijving zou daar tienduizenden jaren over doen.

Veertig jaar

'Er zijn zo'n half dozijn ideeën voor een voortstuwing die in theorie een snelheid tot tien procent van de lichtsnelheid zouden kunnen halen', zegt Ian Crawford, planeetonderzoeker en astronoom aan Birkbeck College in Londen. 'Dat zou betekenen dat je een jaar of veertig over de reis doet.'

Crawford, ook van de partij in Orlando, is deelnemer in Project Icarus, een met kernfusie aangedreven ruimteschip dat binnen honderd jaar naar een naburige ster moet kunnen reizen. 'Het idee is dat pellets van bevroren waterstof achter het ruimteschip met intense laserbundels tot kernfusie gebracht worden', legt hij uit. Het ruimteschip, met een grote metalen plaat afgeschermd tegen het kernfusiegeweld, wordt zo steeds harder voortgestuwd.

Maar afstanden en snelheden mogen dan de hoofdproblemen zijn, het zijn lang niet de enige kwesties die nog uitgezocht moeten worden. Hoe communiceer je met de aarde? (vermoedelijk met laserbundels en enorme antennes) Hoe bestuur je een sonde die pas na jaren antwoord geeft? En: waar ga je heen? 'Binnen een straal van 15 lichtjaar, wat eigenlijk wel de uiterste grens lijkt, zijn er zo'n 56 sterren', zegt Crawford. 'Een ster met planeten zou het interessantst zijn. Van onze buursterren weten we nog niet of ze aardachtige planeten hebben, maar daar komen we met het bloeiende onderzoek naar buitenaardse planeten vast nog wel achter.'

Planeetonderzoek en - wie weet - speuren naar leven op die planeten spreken natuurlijk het meest aan, maar er zijn ook andere wetenschappelijke doelen. Crawford: 'Ik zou heel graag weten hoe het interstellair medium, het vacuüm buiten de invloedssfeer van de zon, er uitziet. Astrofysici zouden dolgraag eens een andere ster van dichtbij zien.'

Een sonde kan natuurlijk een voorganger voor een bemande sonde zijn, al moet Crawford om dat idee alleen maar lachen. 'Je moet eerst kunnen lopen voordat je kunt rennen.'

Ark

Andere sprekers hebben daar wel degelijk al over nagedacht, bijvoorbeeld over ethische aspecten. Met een reistijd van enkele decennia, lijkt het nauwelijks de moeite om terug te gaan. Vrijwilligers zijn vast wel te vinden, maar mag je die op weg sturen? Hoe hou je ze in leven en gemotiveerd in het besef van hun buitenaardse einde?

'Je zou je ruimteschip ook kunnen zien als een ark, met misschien honderden tot duizenden mensen', zegt Robin Schoemaker, programmamanager ruimtevaart bij TNO en een van de weinige Nederlanders in Orlando.

Schoemaker zal het hebben over de manier waarop je zo'n ark, zo'n complexe organisatie, vorm kan geven zodat die duizenden jaren efficiënt en zelfvoorzienend kan functioneren. 'Als er onderdelen kapot gaan, zou je die kunnen vervangen met hulp van 3D-printers, die werken met gerecycleerde materialen.'

'Je moet al die voorstellen, ook dat van ons, niet al te letterlijk nemen', zegt Crawford van het Icarus Project. 'Het duurt echt nog minstens 150 jaar voordat we serieus kunnen nadenken over zo'n project. Wij zetten alleen de eerste stappen.'

In zijn sterrenreisboek Centauri dreams vergelijkt Paul Gilster de hele onderneming met de bouw van een middeleeuwse kathedraal. Werklieden bouwden voort op het werk van hun overleden voorgangers, en wisten dat ze zelf het eindresultaat nooit zouden zien.

Maar middeleeuwse timmerlieden vertrouwden op degelijke, al bestaande technologie, niet op Star Trek-achtige 'sneller-dan-licht star warps' zoals een van de praatjes in Orlando heet. 'Tja, het ziet ernaar uit dat er ook flink wat UFO-achtige types naartoe komen,' zegt Crawford meewarig, 'maar misschien valt het mee als ik ze in levenden lijve hoor.'