Waarom de Krim zo belangrijk is

De situatie op de Krim is in amper een week uitgegroeid tot "de grootste Europese crisis van de 21ste eeuw", vindt de Britse minister Hague. Het schiereiland is een autonome deelrepubliek van Oekraïne, maar Rusland brengt het nu militair onder controle. Wat maakt de Krim zo belangrijk?

Voor Oekraïne is de toekomst van de Krim een kwestie van lijfsbehoud. De Krim hoort sinds 1954 bij Oekraïne. Als het gebied zich afsplitst of aansluit bij Rusland, wordt gevreesd dat ook het oosten van Oekraïne breekt met de nieuwe machthebbers in Kiev. Oekraïne wordt dan zo goed als gehalveerd. Nu is het nog het grootste land op het Europese continent.

Economie

Ook economisch is de Krim voor Oekraïne van belang. Het schiereiland leeft van de landbouw en het toerisme. In de zomer liggen de stranden bij Jalta vol. En in 2010 deden 118 cruiseschepen havens op de Krim aan - dat is goed verdienen.

Misschien nog wel belangrijker is dat Oekraïne zich niet door Rusland wil laten kleineren. Het beschouwt de Russische troepenbewegingen op de Krim als een invasie en een inbreuk op zijn soevereiniteit. Interim-premier Jatsenjoek zei vanochtend dat zijn land de Krim nooit zal afstaan.

Cadeau van Chroesjtsjov

Maar de Krim heeft van oudsher meer met Rusland dan met Oekraïne. Het schiereiland was tot 1954 Russisch. Sovjetleider Chroesjtsjov droeg de Krim over aan zijn geboorteland Oekraïne - toen een 'papieren' overdracht, want Oekraïne hoorde bij de Sovjetunie. Maar Oekraïne is sinds 1991 onafhankelijk en vaart een eigen koers. Politici in Moskou zien de overdracht nu als een fout.

De Russische Zwarte Zeevloot is al meer dan 200 jaar gestationeerd op de Krim, dat sinds de jaren 90 'vreemd terrein' is voor Rusland. Afgesproken is dat Moskou de basis in Sebastopol tot 2042 mag gebruiken.

Dat Rusland nu zijn spierballen laat zien, bewijst het grote strategische belang van de basis. Het is voor Rusland de snelste toegang tot de Middellandse Zee. Bovendien is de haven van Sebastopol ook in de winter ijsvrij.

Meer Russen dan Oekraïners

De demografie van de Krim speelt eveneens een rol. Op de Krim wonen veel etnische Russen. Ze vormen ongeveer 60 procent van de bevolking en voelen zich op en top Russisch. Etnische Oekraïners zijn met 25 procent sterk in de minderheid.

Moskou gebruikt die verhoudingen om zijn militaire optreden te verdedigen. Minister Lavrov van Buitenlandse Zaken zegt dat Rusland op de Krim "de eigen burgers" beschermt. Andersom zijn de machthebbers in Kiev bang voor de gevolgen voor de Oekraïense bevolking als Rusland de Krim inneemt.

Op het schiereiland wonen ook veel islamitische Tataren. Zij werden in de jaren veertig door Sovjetleider Stalin verdreven en komen nu mondjesmaat terug naar 'hun' Krim. De Tatarensteunen het nieuwe bewind in Kiev. Dat maakt de situatie nog ingewikkelder.